Ένα από τα αξιόλογα σημεία της Κρήτης είναι η Κνωσός στην οποία βρίσκεται το πιο εντυπωσιακό ανάκτορο της Μινωικής Εποχής. Βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης του Ηρακλείου στην κοιλάδα που σχηματίζεται από τον ποταμό Καίρατο. Καταλάμβανε μια έκταση 22000 τ. μ. και αποτελούσε το κέντρο διοίκησης της Μινωικής Κνωσού. Η Κνωσός κτίστηκε γύρω στο 1900 π.Χ στο νότιο άκρο της πόλης για να καταστραφεί από σεισμό το 1700 π.Χ.. Ανακατασκευάστηκε αμέσως για να καταστραφεί εν μέρη το 1400 π.Χ. και οριστικά το 1350 π.Χ. από φωτιά. Το ανάκτορο της Κνωσού αποτελεί έναν αρχαιολογικό χώρο που γοητεύει και προσελκύει το παγκόσμιο ενδιαφέρον με την κατασκευή του, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τα υλικά, και τις προηγμένες τεχνικές δόμησης.
Μυθολογία
Η μυθολογία έχει να μας δώσει πολλές ιστορίες γύρω από τα ανάκτορα του Μίνωα. Ο Μίνωας για να διεκδικήσει τον θρόνο ισχυρίστηκε στους Κρήτες ότι οι θεοί του είχαν παραχωρήσει την θέση και για να τους πείσει ζήτησε από τον Ποσειδώνα να βγει από την θάλασσα ένας ταύρος τον οποίο και θα θυσίαζε. Ο Μίνωας όμως αθέτησε την υπόσχεση του και ο Ποσειδώνας για να τον τιμωρήσει έκανε την γυναίκα του Μίνωα (Πασιφάη) να ερωτευτεί τον Ταύρο και από την ένωση τους να προκύψει ένα παιδί – τέρας (Αστερίων) που έμεινε γνωστό ως Μινώταυρος. Όταν ο Μίνωας κατάφερε να υποτάξει τους Αθηναίους υποχρέωσε να του στέλνουν εφτά νέους και εφτά νέες ως θυσία στον Μινώταυρο. Ο Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, ανέλαβε να εξοντώσει τον Μινώταυρο με την βοήθεια της κόρης του Μίνωα, Αριάδνη, η οποία του έδωσε τον μίτο με τον οποίο ο Θησέας μπόρεσε να βγει από τον λαβύρινθο όπου φυλάσσονταν ο Μινώταυρος. Με το ανάκτορο του Μίνωα έχει δεθεί και ο μύθος του Δαίδαλου και του Ίκαρου που κατασκεύασε τον λαβύρινθο και ήταν αυτός που έδωσε τον μίτο στην Αριάδνη για να βοηθήσει τον Θησέα. Ο Δαίδαλος για αυτή του την πράξη φυλακίστηκε από τον Μίνωα για να αποδράσει με τον γιο του χρησιμοποιώντας κέρινα φτερά που ο ίδιος κατασκεύασε.
Κνωσός: Ανάκτορο
Η Κνωσός σχεδιάστηκε αρχιτεκτονικά με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι ευθείες γραμμές ακολουθώντας την πολύπλοκη αρχιτεκτονική δομή των λαβύρινθων. Χωρίζεται σε διάφορα τμήματα τα οποία έχουν την δική τους αρχαιολογική και αισθητική αξία. Αρχιτεκτονικά το κτίριο ήταν πολυώροφο και διακοσμημένο από περίτεχνες τοιχογραφίες οι οποίες πιθανότατα απεικονίζουν θρησκευτικές τελετές. Η πρόσβαση στο ανάκτορο γινόταν από τρεις εισόδους (βόρεια, νότια, δυτική), με την βόρεια είσοδο να αποτελεί την πύλη επικοινωνίας με το λιμάνι της Κνωσού. Γύρω από την κεντρική αυλή του ανακτόρου αναπτύσσονταν τέσσερις πτέρυγες. Στην ανατολική πτέρυγα βρίσκεται το κλιμακοστάσιο που οδηγούσε στα βασιλικά διαμερίσματα, τα δωμάτια προσωπικού το ιερό, και την αίθουσα των Διπλών Πελέκων. Στην βόρεια πτέρυγα συναντάμε το Τελωνείο, την δεξαμενή καθαρμών και ένα λιθόκτιστο θέατρο. Στην δυτική πλευρά υπήρχαν οι αίθουσες των τελετών, τα θησαυροφυλάκια και η αίθουσα του θρόνου. Τέλος στη νότια πτέρυγα βρισκόταν το νότιο πρόπυλο, και ο Διάδρομος της Πομπής.
Το μικρό ανάκτορο αποτέλεσε φυσική συνέχεια του μεγάλου και αισθητικά ξεπερνά την καλαισθησία του μεγάλου ανακτόρου. Η κατασκευή του τοποθετείται ανάμεσα στον 17ο και 15ο αιώνα π.Χ.. Οι διαστάσεις του είναι 45Χ28 και περιλάμβανε λατρευτικά δωμάτια και εγκαταστάσεις καθώς και μια βάση καθαρμού. Η κυρίως αίθουσα χωριζόταν σε δυο δωμάτια με περίτεχνες διακοσμήσεις από γυψόλιθο στους τοίχους και πλακόστρωτο δάπεδο. Πίσω από την αίθουσα βρισκόταν το λεγόμενο πλυντήριο (χώρος αποχέτευσης) ενώ στο νότιο πίσω μέρος της αίθουσας βρισκόταν στεγασμένη μια δεξαμενή καθαρμών.
Άλλα κτίσματα
Άλλα κτίσματα που συναντάμε στον ευρύτερο χώρο του ανακτόρου είναι η βασιλική έπαυλη, κτισμένη την Υστερομινωική εποχή (14ος αιώνας π.Χ). Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του ανακτόρου, χωρίζεται από αυτό με τον λεγόμενο βασιλικό δρόμο και πιθανότατα αποτελούσε κατοικία επιφανούς μέλους της αριστοκρατίας ή του ιερατείου. Η οικία των τοιχογραφιών που βρίσκεται στο βορειοδυτικά του ανακτόρου και είναι γεμάτη με εντυπωσιακές τοιχογραφίες, η νότια οικία που αποτελεί πιθανότατα οικία ιδιώτη, η ανεξερεύνητη οικία η οποία συνδεόταν με το μικρό ανάκτορο μέσω γέφυρας, ο ξενώνας που αποτελούσε χώρο υποδοχής και διαμονής επισκεπτών, και ο βασιλικός τάφος ένα από τα σημαντικότερα κτίσματα όπου πιθανολογείται ότι είχε ταφεί ένας από του τελευταίους βασιλιάδες της Κνωσού.
Ανασκαφές
Οι πρώτες ανασκαφές στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν από τον Ηρακλειώτη Μίνωα Καλοκαιρινό ενώ η Κρήτη βρίσκονταν ακόμα υπό Τουρκικό ζυγό και πραγματοποιήθηκαν στον χώρο των δυτικών αποθηκών. Η δεύτερη φάση της αρχαιολογικής σκαπάνης έγινε από τον Βρετανό Sir Arthur Evans ο οποίος ανασκάπτει όχι μόνο τον χώρο του ανακτόρου αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Κνωσού. Οι ανασκαφές κράτησαν μέχρι το 1931 και εντύπωση κάνει ότι το ανάκτορο ανασκάφηκε σε μόλις πέντε χρόνια.
Άλλες πληροφορίες
Για όποιον διαθέτει ιδιωτικό μέσο χρήσιμος θα του φανεί ο χώρος στάθμευσης έξω από τον αρχαιολογικό χώρο, ενώ όποιος θέλει μπορεί να τον επισκεφτεί με το αστικό λεωφορείο που πραγματοποιεί τακτικά δρομολόγια
Ο αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού είναι ανοικτός για το κοινό καθημερινά από τις 08:30 – 15:00 (χειμερινό ωράριο), και από τις 08:00 – 19:00 (θερινό).
Βρίσκεται υπό την εποπτεία της ΚΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Τηλέφωνα : +3(0)2810231940, +3(0)2810226470, +3(0)2810226092, +3(0)2810224630. fax : +3(0)2810241515. E – Mail : protocol@kqepka.culture.gr
